Bạn đã từng ghé qua các làng nghề cổ tại Hà Nội bao giờ chưa? Hà Nội hiện là tỉnh tập trung rất nhiều làng nghề truyền thống nổi tiếng khác nhau của dân tộc đang rất cần sự quan tâm giúp đỡ từ nhiều nguồn để khôi phục và nuôi dưỡng, không để những nét văn hóa dân tộc dần bị mai một. Tuy nhiên, không phải ai cũng biết đến những làng nghề truyền thống nổi tiếng từ rất lâu đời này. Nếu bạn là người yêu du lịch, ham thích khám phá những điều mới lạ và dành tình yêu đối với quê hương đất nước, hãy ghé ngay những làng nghề mà Top1HaNoi.Com chia sẻ sau đây nhé!
1. Làng Gốm Bát Tràng - Làng Nghề Cổ Tại Hà Nội
Địa chỉ: Xã Bát Tràng, huyện Gia Lâm, Hà Nội
Cái tên đầu tiên không thể vắng mặt trong các làng nghề truyền thống tại Hà Nội đó là Làng Gốm Bát Tràng. Tọa lạc bên bờ tả ngạn sông Hồng, làng gốm Bát Tràng thuộc huyện Gia Lâm. Làng gốm Bát Tràng đã tồn tại với tư cách một làng nghề khoảng hơn 500 năm tuổi là thiên đường của các đồ vật bằng gốm, gốm ở đây vừa rẻ vừa đẹp, đặc biệt khách tham quan có thể tự làm gốm theo sở thích của mình.
Cách di chuyển:
- Đi bằng xe máy: Bạn đi qua cầu Chương Dương hoặc cầu Vĩnh Tuy, cầu Thanh Trì sau đó rẽ phải đi men theo đê Sông Hồng, khi nào gặp biển báo làng gốm Bát Tràng là tới. Nói chung đường rất đi nhé!
- Đi bằng xe bus: Bắt xe ra điểm trung chuyển Long Biên rồi lên xe bus 47 xuống điểm cuối cùng. Làng Bát Tràng chỉ cách bến cuối cùng khoảng 200m các bạn có thể đi bộ tơi làng gốm.
Cội nguồn của tên gọi Làng Gốm Bát Tràng. Tên Bát Tràng được hình thành trong khoảng thời Lê, là sự hội nhập giữa 5 dòng tộc gốm nổi danh của làng Bồ Bát xứ Thanh với dòng họ Nguyễn ở đất Minh Tràng, phát triển thành địa điểm làng nghề truyền thống và du hý Hà Nội nức tiếng, không thể bỏ qua. Năm dòng họ lớn gồm những họ Trần, Vương, Nguyễn, Lê, Phạm đã họp và quyết định đưa một số nghệ nhân, thợ gốm và gia đình con cháu dời làng di trú về phía kinh thành Thăng Long sắm đất lập nghiệp. Họ dừng chân tại vùng 72 gò đất trắng làng Minh Tràng. Bây giờ làng Gốm Bát Tràng chuyên cung ứng những Gốm Sứ sở hữu phổ thông công năng khác nhau từ:
- Đồ sử dụng sinh hoạt,
- Đồ thờ cúng,
- Sản phẩm gốm sứ mỹ nghệ...
Những dòng họ vẫn giữ được chất nghề do tổ tiên truyền lại và sở hữu nét đặt trưng và tinh tế riêng. Sản phẩm Gốm Sứ cũng từ ấy được biết tới xa gần, xuất khẩu đi phổ biến nơi trên toàn cầu.
Nếu bạn đến làng gốm Bát Tràng hãy:
- Tham quan Đình làng Bát Tràng: Đình làng nằm ngay cạnh bến sông (Sông Hồng), nơi những du khách đi Bát Tràng theo tuyến con đường sông sẽ giới hạn ở đây và đi bộ vào làng. Từ khu chợ bạn hỏi con đường ra Đình Làng người dân sẽ chỉ cho bạn.
- Chơi Nặn gốm: Bước xuống xe bus dọc đường đi bộ, bạn sẽ dễ dàng bắt gặp các căn nhà chất đầy đồ gốm.ví như chịu khó tìm tòi, bạn sẽ mua được những món đồ đẹp và độc hơn hẳn đồ gốm ngoài chợ sở hữu giá phải chăng hơn. Điều thu hút khi tới Làng Gốm Bát Tràng là bạn sẽ được chơi nặn gốm, mang hơi phổ quát gia đình phân phối nhà sản xuất này. Đây là bí quyết bạn chơi và tìm hiểu phương pháp và cách làm Gốm. Bí quyết chơi hơi thuần tuý: chủ nhà đưa cho bạn 1 cục đất to đùng, hơi ẩm một chút, cung cấp cho bạn 1 bàn xoay, tiếp đến bạn đặt cục đất giữa bàn xoay và thỏa thích tạo hình cho cục đất ấy. Rất nhiều anh chị em sẽ làm cốc, làm bát, làm các đồ dùng thường ngày hình tròn, ví như bạn khéo tay thì mang thể nặn hình thù các con vật. Sau lúc nặn xong, bạn chuyển sang giai đoạn hong khô sản phẩm, mất khoảng 30 phút, trong thời gian này bạn có thể đi chơi hoặc ăn trưa. Kế tiếp bạn đến giai đoạn thêu dệt, trang trí cho sản phẩm. Và cuối cùng người thợ sẽ sơn phủ bóng bên ngoài để giữ cho sản phầm được bền hơn với thời gian.
- Đi dạo chợ Gốm Bát Tràng: từ cổng chợ vào, bạn sẽ bắt gặp những đôi lục bình lớn bằng người thật, những bức tượng cặp đôi xấu xí Chí Phèo -Thị Nở của nhà văn Nam Cao trong khoảng lớn cho tới nhỏ, sống động như thật, ngoài ra trong chợ còn bày bán phổ thông những chủng loại, màu sắc, kích thước… nào là cốc chén, bát đĩa, tiểu cảnh non bộ, đồ lưu niệm tranh sứ, trang sức gốm.
- Tham quan Nhà cổ Vạn Vân - top 10 nhà cổ hấp dẫn nhất Việt Nam. Ngôi nhà này nằm ở cuối làng gốm Bát Tràng, ở đây trưng bày các sản phẩm cổ của làng Bát Tràng như lọ rồng, ấm men lam, bộ khuôn bản dập làm cho gốm… ko chỉ lưu giữ cổ vật, bản thân ngôi nhà cũng là khối kiến trúc sáng tạo. Rộng hơn 400m2, Vạn Vân gồm ba ngôi nhà cổ sắp 200 năm tuổi và một khu xưởng mô phỏng lò gốm. Nếu muốn tham quan bạn hay đến trong khoảng thời gian, Nhà cổ Vạn Vân mở cửa trong khoảng 8h tới 17h30 hàng ngày.
2. Làng Lụa Vạn Phúc – Làng Nghề Truyền Thống Ở Hà Nội
Địa chỉ: Vạn Phúc, Hà Đông, Hà Nội
Địa điểm thứ hai trong danh sách các làng nghề truyền thống ở Hà Nội đó là Làng Lụa Vạn Phúc. Được coi là biểu tượng của đất Hà Đông, thế nên cổng làng chào đón du khách thập phương đến Vạn Phúc vượt trội ngay trên trục con đường Tố Hữu, thuận tiện nhận biết. Cổng làng được xây theo kiến trúc giản đơn bằng gạch đỏ nhưng vẫn chắc chắn, vững chãi. Trong khoảng xa xưa, cổng làng được coi như tấm chắn kiểm soát an ninh sự an lành cho người dân, là chốn đưa đón các người con trở về có nguyên do.
Cách di chuyển: Từ trung tâm thành phố đến làng lụa chỉ cách khoảng 10km, bạn có thể thuê taxi chở tới cổng làng. Nếu đi xe máy, bạn có thể chọn cung đường Lê Văn Lương kéo dài hoặc đi đường Nguyễn Trãi tới Bưu điện Hà Đồng thì rẽ phải. Nếu bạn chọn bus để tiết kiệm chi phí, không phải lo gửi xe rườm rà. Một số tuyến bus đi qua bao gồm: 3, 07, 14, 20c, 25, 26, 31, 32, 36, 50, 55, 79.
Để đáp ứng một tấm lụa tơ tằm truyền thống, các nghệ nhân phải trải qua số đông công đoạn cũng như thời kì và công sức. các bước thực hiện mới chỉ nghe thì khá thuần tuý, thế nhưng để thực hành một cách thức thuần thục cũng như tạo ra sản phẩm chất lượng thì các người thợ phải dành hầu hết tâm huyết: kéo kén, guồng tơ, mắc cửi, nối cửi, dệt tơ, nhuộm tơ. Ở bất kì công đoạn nào người nghệ nhân cũng phải hết sức kỹ lưỡng, túc trực theo dõi 24/24 ngay cả lúc thời kỳ máy móc thực hành.
Đối với người dân Vạn Phúc “mỗi dải lụa là thành quả của quá trình trồng dâu nuôi tằm kéo kén, ươm tơ cho đến lúc dệt, là kết tinh của trời - đất, thắm đượm công tích, tài hoa của những nghệ nhân, là sản phẩm quý giá của quê hương; tặng sản vật quý nhất của làng cho các bậc cao niên đáng kính, đáng trọng còn có ý nghĩa nào bằng. Sắc thái văn hoá nghề nghiệp ở làng lụa Vạn Phúc thấm sâu trong tình cảm, trong lối ứng xử của loài người Việt Nam”.
- Chợ lụa Vạn Phúc là nơi giới thiệu, quảng bá và bán các sản phẩm đến du khách. Mỗi một cửa hàng lại có cách bài trí riêng, thế nhưng điểm chung tại khu chợ này đó là màu sắc luôn rực rỡ, tươi mới, các mẫu mã sản phẩm từ khăn, áo, quần, áo dài, cũng như rất nhiều sản phẩm trang trí được làm từ lụa.
- Chùa Vạn Phúc: Ngay bên trái cổng làng Vạn Phúc, bạn sẽ thấy ngôi chùa Vạn Phúc cổ kính, ngôi chùa mang đậm kiến trúc của chùa miền Bắc với cây đa cổ thủ, giếng sen cùng cây cầu gỗ chắc hẳn sẽ đem lại cho bạn cảm giác thư thái. Có lẽ đến với làng Vạn Phúc người ta không chỉ được chiêm ngưỡng cái vẻ đẹp hút hồn của những dải lụa mềm nơi đây mà còn tận hưởng những giây phút an yên tại chùa Vạn Phúc. Âm thanh yên tĩnh, lúc nào cũng nghe được tiếng nhà chùa gõ mõ, tụng kinh, cầu cho dân làng ấm no, an lành, hạnh phúc. Không còn khói bụi, không có âm thanh ồn ã, tiếng còi ầm ĩ của những chiếc xe trọng tải lớn, ngôi làng lụa như một thế giới hoàn toàn tách biệt đối lập với thế giới ngoài kia, yên bình hơn, trong lành hơn.
- Tường bích họa: Con đường Bích họa là dấu ấn khó phai cho khách du lịch mỗi khi du lịch làng lụa Vạn Phúc. Bức tường làng được thay áo mới bởi bức tranh khổng lồ tái hiện lại những cảnh làng nghề xưa do người dân, các cô giáo mầm non trong làng chung tay vẽ nên. Tường Bích họa ở giữa trung tâm làng, phía trước là sân đình rộng rãi, thoáng mát, mà còn rất yên bình. Chiều hôm ấy, chính chúng tôi cũng thấy lạ, các cụ già trong làng đều ra ngồi kín một băng ghế đá dài.
Cứ khoảng chiều chiều, các cụ trong làng lại cùng nhau ngồi trên chiếc ghế đá dài hàn huyên tâm sự. Làng Vạn Phúc đã trở thành cái nôi trong làng lụa gấm trên cả nước. Lụa Vạn Phúc đã vượt qua giá trị hàng hóa đơn thuần trở thành biểu tượng của văn hóa, của vùng đất Hà Đông, của dân tộc Việt Nam.
Mẹo nhỏ dành cho bạn: Thời điểm thích hợp nhất để bạn đến du lịch làng lụa Vạn Phúc Hà Đông là vào tuần lễ văn hóa diễn ra vào khoảng giữa tháng 11 cuối năm hoặc buổi chiều tối những ngày cuối tuần. Trong làng không có nhiều quán ăn, chủ yếu có một số chị bán hàng rong, thức ngon sạch sẽ, đảm bảo, giá cả hợp lý nên các bạn yên tâm thưởng thức.
3. Làng Nón Chuông - Làng Nghề Truyền Thống Tại Hà Nội
Địa chỉ: Đường Làng Chuông, Phương Trung, Thanh Oai, Hà Nội
Ở huyện Chương Mỹ, Hà Tây bên dòng sông Đáy hiền hòa, có một ngôi làng chuyên nghề làm nón - làng Chuông. Nón làng Chuông nổi tiếng cách đây vài thế kỷ. Lại đúng lúc kinh tế khủng hoảng, làng Chuông đã sa sút lại càng ngập sâu trong sa sút. Người làng bỏ đi gần hết, cái làng gần một trăm nóc nhà vậy mà chỉ còn lưa thưa mấy ông bà già.
Cách di chuyển: Nếu di chuyển bằng xe buýt, bắt xe 103A đến Trung tâm Giáo dục Thường xuyên Thanh Oai và đi bộ khoảng 1.5km để vào làng nón Chuông. Nếu di chuyển bằng phương tiện cá nhân, đi theo QL21B đến đường Kim Bài và tiếp tục di chuyển cho đến khi đến xã Phương Trung.
Cái đói khiến họ không còn thiết tha với làng Chuông và muốn quên hẳn nghề làm nón quai thao mặc dù chính nó đã nuôi cái làng này hơn 500 năm có lẻ. Hai Cát cũng bỏ làng đi ra chốn kinh kỳ đem theo nghiệp làm nón quê nhà. Chẳng còn có thể trông cậy gì vào nghề làm nón thúng quai thao. Với đôi bàn tay của người thạo nghề cùng với chút sáng tạo của tuổi trẻ, lại thêm cái đói thúc đẩy, Hai Cát dốc toàn bộ vốn liếng mua nguyên liệu về làm nón Huế.
Lúc bấy giờ Bắc kỳ không có lá gồi, ông dùng lá cọ, vốn làng Chuông vẫn dùng để làm nón quai thao. Đúng là không phải lá gồi thì không thể nào làm được nón Huế. Không ngần ngại, ông vào tận Quảng Trị mua lá gồi mang ra, làm lại từ đầu. Năm 1930, ở hội chợ Trường Đấu Xảo - Hà Đông, nón của Hai Cát được đánh giá rất cao, được chính quyền sở tại cấp giấy hành nghề, hiệp hội Hàng nón chứng nhận chất lượng cao hơn cả nón Huế.
Thế là Hai Cát trở về bản quán với nghề làm nón mới cùng với 6 cái giấy phép dạy nghề làm nón xuyên suốt từ Hà Đông, Hà Nội, Hải Dương, Hải Phòng. Làng Chuông lúc đó đã điêu tàn lắm lắm, người dân li tán gần hết. Nhưng rồi nhờ tài năng và danh tiếng Hai Cát, sau một năm số người làng quay về ngày một đông, hồi sinh lại làng Chuông sau 30 năm tưởng sẽ không bao giờ làm nón nữa. Khi làng Chuông đã khôi phục nghề cũ, Hai Cát đi các tỉnh Hải Dương, Hải Phòng, Thái Bình để dạy nghề làm nón.
Dân nghèo hoan hỷ học nghề của ông. Nghề làm nón của Hai Cát đã thực sự cứu đói cho khá nhiều nông dân. Nhưng Hai Cát không tham làm giàu cho riêng mình mà truyền dạy nghề cho người dân không một chút tính toán, đem lại cơm ăn, áo mặc cho hàng vạn gia đình nghèo... Thấm thoắt hơn 70 năm gắn bó với nghề nón. Mắt không phải đeo kính, tai không điếc nhưng tay run lắm rồi, ông không thể khâu được, chỉ ngồi xem người bạn đời đã gắn bó với ông suốt 60 năm khâu nón.
Các con ông bây giờ không ai làm nón, kẻ trong Nam, đứa ngoài Bắc. Làng Chuông với nghề làm nón giờ đã nổi tiếng khắp trong và ngoài nước. Ngôi làng nhỏ bé luôn tấp nập khách ra vào. Khách đến làng không chỉ để đặt hàng mà còn muốn tham quan, tận mắt chứng kiến công việc làm nón. Có lẽ ông coi sự no ấm, hạnh phúc của làng chính là của mình. Nghe thấy lịch sử làm nón đã rất ly kì, nếu bạn trực tiếp đến đây để trải nghiệm làng nghề truyền thống tại Hà Nội này chắc hẳn sẽ không làm bạn thất vọng.
Một số lưu ý nhỏ khi bạn đến làng nón Chuông:
- Nón làng Chuông họp vào các ngày 4, 10, 14, 20, 24, 30 âm lịch hàng tháng. Phiên chính vào các ngày 4 và 10. Chợ họp từ rất sớm và kết thúc sau đó vài giờ đồng hồ trong buổi sáng, nên phương tiện hợp lý hơn cả là xe máy và phải xuất phát sớm.
- Đường đi tương đối nhiều chỗ rẽ nên các bạn hãy dùng Google Map, tìm điểm đến là “chợ nón Chuông”.
4. Làng Quạt Chàng Sơn - Làng Nghề Cổ Truyền Tại Hà Nội
Địa chỉ: Chàng Sơn, Thạch Thất, Hà Nội.
Ghé làng nghề Chàng Sơn thăm nghề làm quạt truyền thống ở Hà Nội. Cách di chuyển: Từ hầm chui Trung Hòa, đi theo đường CT08 rồi rẽ vào đường 80. Rẽ phải rồi đi đến thị trấn Thạch Thất và đến Chàng Sơn
Tồn tại được hơn 200 năm nay, làng nghề Chàng Sơn cùng đôi bàn tay khéo léo của người Chàng Sơn được thể hiện trên những chiếc quạt giấy giản đơn. Không những duy trì, họ còn nâng tầm những chiếc quạt trở thành một món đồ trang trí, quà biếu hay dụng cụ nghi lễ với thiết kế rất kỳ công.
Những chiếc quạt giấy và quạt nan gắn liền với tuổi thơ của những bạn trẻ 8x, 9x. Những ngày hè nóng bức bà lại cầm chiếc quạt trên tay, quạt không ngừng nghĩ vì sợ cháu nóng mà tỉnh giấc. Nhớ đến mà thấy thương bà vô cùng. Đi đến Chàng Sơn, quãng đường vào làng nằm giữa những cánh đồng xanh ngút tầm mắt. Hai bên đường vào làng là cơ man là những cơ sở nghề mộc. Nhưng hỏi ra mới biết, nghề mộc cũng là nghề truyền thống ở Chàng Sơn, song song với nghề làm quạt.
Gặp gỡ nghệ nhân làm quạt: Dạo quanh và hỏi han một hồi, tôi ghé qua cơ sở làm quạt của nghệ nhân Dương Văn Đoàn. Chú Đoàn là nghệ nhân có tiếng, từng cùng cha là nghệ nhân Dương Văn Mơ tạo ra tác phẩm quạt để đời dài 15 m trưng bày ở dịp Đại lễ 1.000 năm Thăng Long Hà Nội. Quạt của nhà chú là loại trưng bày, phụ kiện, chứ không phải là loại bán đại trà dùng để làm mát. Cái nghề làm quạt nhẩm ra cũng không hề khô khan như nhiều người nghĩ.
Một số đúc kết nhỏ: Chàng Sơn hiện có 2 khu làm những kiểu quạt khác nhau: quạt đan và quạt giấy. Khi ghé qua một cơ sở sản xuất quạt đan sau đó, tôi cũng nhận thấy những mẫu quạt tỏ ra rất đa dạng chứ không còn một màu như trước, nhằm không chỉ giữ được nhóm khách hàng trong nước mà còn là những vị khách nước ngoài.
Đến Chàng Sơn bạn có thể dễ dàng làm cho mình những chiếc quạt sặc sỡ, và có thể mang về làm quà tặng cho người thân, bạn bè chẳng hạn. Nếu tới Hà Nội nhất định bạn phải ghé làng nghề truyền thống Hà Nội này nhé! Di chuyển: Nếu đi xe máy bạn đi thẳng Đại lộ Thăng Long, rẽ vào đường đi chùa Tây Phương, khi đến ngã tư chùa Tây Phương thì rẽ vào đường dối diện lối vào chùa.
5. Làng Rối Nước Đào Thục - Làng Nghề Truyền Thống Tại Hà Nội
Địa chỉ: xã Thụy Lâm, huyện Đông Anh, Hà Nội
Làng Đào Thục ở huyện Đông Anh, Hà Nội. Đây là địa điểm giữ giàng văn hoá cựu truyền dân gian rối nước của dân tộc Việt Nam đã gắn bó 300 năm tuổi. Cách di chuyển: Từ trung tâm thành phố Hà Nội đi qua cầu Đuống, rẽ trái theo quốc lộ 3 đến thị trấn Đông Anh, rẽ phải đi khoảng 10km là đến làng Đào Thục.
Khách du lịch có thể chuyển di bằng xe máy hoặc ôtô tới làng Đào Thục. Đi thẳng Cầu Đuống rồi rẽ trái theo quốc lộ 3 khoảng 20km tới cầu Phủ Lỗ, men theo triền đê sông Cà Lồ thì đến Làng Đào Thụ. Khám phá nghệ thuật múa rối nước ở làng Đào Thục Ông Tổ nghề múa rối nước của làng này là Nguyễn Đăng Vinh, khiến chức Nội giám thời nhà Lê. Lúc làm quan trong triều, ông đã hấp thu được nghệ thuật rối nước của thị trấn rối biểu diễn chuyên dụng cho triều đình. Mỗi con rối đều được điêu khắc theo từng hình tượng nhân vật trong các câu chuyện dân gian Việt Nam, các con rối được những người nghệ nhân trong làng Đào Thục làm.
Những con rối thường cao khoảng 30 cm – 40 cm, được làm bằng gỗ và sơn một lớp bên ngoài để chống thấm nước. Mỗi con rối đều được điêu khắc theo từng hình tượng nhân vật trong những câu chuyện dân gian của Việt Nam. Nghệ thuật trình diễn rối nước Đào Thục có hơn 20 tích trò là các vở rối cổ, bắt nguồn trong khoảng công việc đồng áng của cư dân nông nghiệp như cày bừa, chăn trâu, cấy lúa,.. hay các trò chơi dân gian như đánh đu, múa hát..và diễn lại các câu truyện truyền thuyết cổ, câu truyện dân gian như Thạch Sanh, Thánh Gióng,..
Hiện nay, làng rối nước Đào Thục sở hữu khoảng 20 người giữ chức phận khác nhau: Trưởng phố, diễn viên điều khiển con rối, nhạc công chơi đàn, sáo, nhị,..cùng có sự tham gia của các nghệ nhân cao tuổi là các ông, bà: Tiệp, Nghiêm, Mạnh, Trúc,… Khác mang phổ quát nơi, màn trình diễn rối nước chỉ sử dụng dòng rối máy sào dây. Con rối lắc đều và vung vẩy được cả hay tay thuận lợi. Đặc biệt, con rối đi vào buồng trò bằng bí quyết quay ngược trở lại, tạo cảm giác thu hút lôi cuốn khiến cho du khách không thể rời mắt. Du khách tới xem rối nước, ko chỉ cảm thấy vui vẻ, thư giãn mà còn có dịp thưởng thức các nhạc điệu dân ca mượt mà, các câu hát giao duyên.
Làng rối nước Đào Thục luôn phấn đấu để đáp ứng các tiết mục thú vị, đặc sắc thu hút hành khách thập phương. ngoài ra, bạn cũng mang thể ké thăm nghề mộc của làng Đào Thục – Đây cũng là 1 trong những nghề lâu đời của người dân tại đây. Đừng quên lưu giữ lại các bức ảnh về làng nghề truyền thống tại Hà Nội của bạn, bạn bè hay người nhà của mình nhé! Chúc bạn có một chuyến trải nghiệm tới làng rối nước Đông Thục vui vẻ.
6. Làng Nghề Tăm Hương Quảng Phú Cầu Hà Nội
Địa chỉ: xã Quảng Phú Cầu, huyện Ứng Hòa, Hà Nội.
Một trong những làng nghề cổ truyền tại Hà Nội đó chính là Làng Nghề Tăm Hương Quảng Phú Cầu. Cách di chuyển: Nếu đi bằng xe buýt, bạn có thể bắt tuyến xe 91 khởi hành từ bến xe Yên Nghĩa. Nếu đi bằng phương tiện cá nhân, bạn đi theo QL21B, tỉnh lộ 429 sẽ đến được làng nghề tăm hương Quảng Phú Cầu.
Về thăm quê hương Xà Cầu, bạn sẽ không khỏi ngỡ ngàng trước sự thay da đổi làm thịt của một vùng quê đang trong công đoạn vững mạnh, các ngôi nhà cấp 4, nhà tranh năm xưa đã được thay thế bằng vi la, nhà cao tầng san sát, 1 bức tranh về một miền quê trù phú đã thành hiện thực.
Ngoài thời vụ đồng áng người dân làng Xà Cầu lại hăng say mang nghề khiến cho hương đen truyền thống và thu tậu tái chế truất phế liệu, phổ biến cơ sở vật chất phân phối mọc lên, người dân thi đua lao động cung ứng chung tay xây dựng quê hương giàu đẹp. tục truyền rằng, làng “Xà Cầu Trại” xưa kia mang lập 1 miếu thờ 3 chị em nữ tướng Chiêu Nương là các tướng của hai Bà Trưng. Sau lúc đánh đuổi quân Mã Viện đã lánh ngự về làng Xà Cầu.
Trong thời kì ở cùng mang dân làng, đã được dân làng bao bọc, chở che, ba chị em bà đã di chuyển dân làng lao động cung cấp, tích cóp lương thực, rèn vũ khí… đặc trưng đã truyền cho dân làng bí quyết làm que hương đen, được làm cho trong khoảng nhựa của cây trám rừng cùng mang những chất liệu thảo mộc bỗng nhiên, tăm hương được khiến cho từ thân cây tre non. Thân cây tre non được chặt thành từng đoạn, vót tròn, phơi khô, bột hương được nghiền nhỏ mịn trộn cộng mang nhựa cây trám rừng rồi se, lăn bằng tay có que tre để được que hương đen. Hương đen được các gia đình dùng trong ngày giỗ ông bà tiên sư, ngày tết, ngày lễ…; tiêu dùng thắp ở những nơi thờ phụng linh thiêng như: Đình, chùa, miếu mạo trong làng, cũng như khắp mọi nơi trong đất nước Việt thuở ấy. Sau khi ba chị em bà mất đi, dân làng đã tôn danh là “Thành Hoàng Làng của làng Xà Cầu ” và lập đền thờ nay gọi là “Miếu Làng Cả đền thờ tam vị bệ hạ”.
Nét đặc sắc của Hương đen Xà Cầu được làm từ than đen và nhựa trám. đặc thù sở hữu màu đen và mùi thơm từ nhựa trám rừng nên khác hẳn những mùi hương khác như: Hương trầm, hương quế, hương bài… Đây là hương thơm hoàn toàn bất chợt mang mùi thơm mát dịu, khác mang hương của những thức giấc, thành như Hưng yên, Hải Phòng, Thanh Hóa… mang nhiều dạng hương nén, hương nụ, hương vòng. đặc thù hương vòng ở các nơi khác đều với màu vàng, riêng hương vòng của Xà Cầu mới mang màu đen. vật liệu để khiến hương đen đều được nhập từ nhựa trám trên rừng, than hoa lấy trong khoảng cây rừng thảo mộc, sau đó được đem đi để làm cho hương…
Vì hương được sử dụng để thắp tưởng nhớ cha ông, Phật Thánh... sở hữu đậm màu sắc tâm linh trong đời sống nên theo anh Thi, công đoạn khiến hương phải rất chu đáo, sạch sẽ trong khoảng vật liệu tới khâu sơ chế, đóng gói. Để khiến được một nén hương mất phần lớn thời kỳ. trước hết là chẻ vầu hoặc tre, rồi vót tăm đến nhuộm chân hương, khâu khiến cho thân hương, phơi khô và đóng gói. Nhựa trám sau lúc được làm sạch sẽ đem trộn với than thảo mộc, khi thành hỗn tạp kết dính, dẻo mịn sẽ se có tăm hương. Sau đó hương được sở hữu phơi một-2 ngày để làm cho khô và hòa quyện sở hữu mùi nắng, tạo nên hương thơm thuần khiết, đột nhiên của đất trời.
Riêng sản phẩm tăm hương tại Quảng Phú Cầu được phân thành hai loại: tăm hương xuất khẩu và tăm hương nội địa.
- Với tăm hương xuất khẩu, nguyên liệu nhất thiết phải là cây vầu, vì dễ cháy nhưng lại đọng tàn, không bị gãy. Loại tăm hương này phải được chẻ bằng máy thì thân tăm mới đảm bảo độ đều, tròn, bóng.
- Trong khi tăm hương dùng trong nước sản xuất từ nứa, giá thành rẻ, được làm thủ công.
7. Làng Nghề Thêu Ren Quất Động - Làng Nghề Cổ Truyền Tại Hà Nội
Địa chỉ: xã Quất Động, huyện Thường Tín, Hà Nội.
Thêu là 1 nghề tay chân đòi hỏi người thợ phải sở hữu đôi bàn tay khéo léo, tài tình, đôi mắt tinh tường cùng với bộ óc tinh tế và đức tính chăm chút, cần mẫn. Chỉ bằng cây kim, sợi chỉ, miếng vải, những người thợ thêu tay đã biến các chất liệu thuần tuý thành các sản phẩm độc đáo sở hữu những mảng hoa văn mềm mại, đan xen kỳ lạ, đẹp mắt và đầy mầu sắc. Trên nền vải, các họa tiết được biểu thị thường là các cây cỏ, con vật đẹp, quý hiếm như tùng, trúc, cúc, mai, ong, bướm... cùng cảnh dân dã như đàn gà, vịt, lợn, bò; người làm đồng, đánh cá, dệt vải; cây đa, bến nước, con thuyền, danh lam thắng cảnh quốc gia...
Mỗi tác phẩm đều có đậm tính dân gian, nhân bản thể hiện hồn quê, khơi dậy ở người xem sản phẩm tình yêu đối có núi sông gấm vóc. hiện nay, làng nghề thêu tay Quất Động là điểm đến của rộng rãi khách thăm quan và mua sản phẩm thêu. Kế bên đó, những sản phẩm thêu tay Quất Động cũng đã được xuất khẩu ra phổ biến nước trên toàn cầu. Đây chắc hẳn là một làng nghề cổ truyền tại Hà Nội được các chị em rất hứng thú khi tới thăm quan! Cách di chuyển: Men theo quốc lộ 1A đi về phía Nam khoảng 25km, làng thêu ren Quất Động nằm ngay bên đường Quốc lộ.
>>> Bỏ túi ngay: 12+ Shop Tranh Thêu Chữ Thập Hà Nội Bao Đẹp
8. Làng Mây Tre Đan Phú Vinh - Làng Nghề Cổ Tại Hà Nội
Địa chỉ: Gò Đậu, xã Phú Nghĩa, Chương Mỹ, Hà Nội
Trong phát triển làng nghề truyền thống ở Hà Nội và ngành nghề thủ công mỹ nghệ Hà Nội, lĩnh vực sản xuất mây tre đan chiếm một vị trí quan trọng. Trong các làng nghề mây tre đan của Hà Nội hiện nay, tiêu biểu nhất là làng nghề mây tre đan Phú Vinh, xã Phú Nghĩa, huyện Chương Mỹ. Làng nằm dọc theo trục quốc lộ 6A nối liền Hà Nội với các tỉnh miền núi phía Bắc, cách huyện lỵ Chương Mỹ 5km, cách trung tâm Hà Nội 27 km theo hướng Tây Nam. Làng Phú Vinh được coi là «xứ Mây» nổi tiếng về nghề đan mây tre với lịch sử phát triển nghề lâu đời.
Ông tổ thật sự của nghề mây tre đan ở Phú Vinh là ai không rõ. Nghề mây tre đan từ đó đã lan rộng sang các làng xã khác trong vùng rồi vươn ra hơn 20 tỉnh thành trong cả nước. Mỗi sản phẩm mây tre đan là một tác phẩm nghệ thuật, đòi hỏi kỹ thuật, mỹ thuật tinh xảo, công phu của những đôi bàn tay tài hoa, khéo léo. Muốn có một tác phẩm như ý, trước tiên người thợ làng Phú Vinh phải hiểu rõ thứ nguyên liệu mà mình định làm.
Để sản xuất sản phẩm phải trải qua nhiều bước, từ khâu chọn mua, xử lý nguyên liệu, đến chế tác sản phẩm. Công đoạn tiếp theo là đưa tre vào lò, dùng rơm, rạ hoặc lá tre để hun lấy mầu, sản phẩm có mầu nâu tây hay nâu đen, là do yêu cầu của khách hàng. Bước vào công đoạn đóng đồ, những người thợ cả chọn nguyên vật liệu để cắt ra các mặt hàng sao cho phù hợp những sản phẩm được ra đời. Màu sắc của sản phẩm có nhiều loại, có thể là từ màu nguyên thuỷ của mây hun hay được hỗ trợ qua cách pha chế sơn PU.
9. Làng Đúc Đồng Ngũ Xã - Làng Nghề Cổ Ở Hà Nội
Địa chỉ: phố Ngũ Xã, quận Ba Đình, Hà Nội
Theo thời gian nghề đúc đồng Ngũ Xã được trọng dụng và phát triển hưng thịnh trong các làng nghề cổ truyền tại Hà Nội. Đến làng Ngũ Xã bạn xuất phát từ Hồ Gươm, đến phố Chả Cá - Hàng Lược - Hàng Than rồi rẽ vào đường Nguyễn Khắc Nhu đi hết đường là tới đường Ngũ Xã dẫn vào làng. Xe bus đi đến làng có những xe sau: 33, 31, 41, 50, 55, 58.
Thời đấy nghề đúc đồng Ngũ Xã đã được coi là một trong bốn nghề tinh hoa bậc cao của Thăng Long xưa. Vòng quanh bờ Hồ Tây tập trung những làng nghề thủ công nổi tiếng của kinh thành Thăng Long trong nhiều thế kỷ - nghề dệt lĩnh hoa và nghề giấy gió yên Thái, nghề đúc đồng Ngũ phố...
Ngũ Xã tức là năm làng vốn mang nghề đúc tay chân. Dân 5 làng kéo về Thăng Long lập nghiệp và lập nên làng nghề mới, lấy tên Ngũ xã để ghi nhớ năm làng quê gốc của mình. Họ doanh nghiệp thành thị trấn nghề riêng, gọi là xã đúc đồng Ngũ phường. Về sau làng được tổ chức thành phường nghề riêng, gọi là xã đúc đồng Ngũ thị trấn, nay là phố Ngũ thị trấn, thuộc quận Ba Đình - Hà Nội.
Kế bên sự sáng tạo thông minh, đôi mắt nhìn chuẩn xác, bàn tay khéo léo và đức tính thận trọng, người thợ thủ công còn với cách thức nghề nghiệp và kinh nghiệm trong khoảng lâu đời. những năm cuối thế kỷ 21, làng Ngũ Xã đúc đồng bị tác động của thời kỳ thị thành hóa, nghề đúc đồng truyền thống bị thu hẹp thay vào đó là khu thị trấn mới có phổ biến nhà sản xuất ẩm thực nức tiếng của Hà Nội, đặc trưng là món ăn nức tiếng món phở cuốn món ăn mới, lạ mắt, lạ tai độc nhất có ở Hà Nội bây giờ, món ăn thu hút đa dạng giới tính tuổi teen và du khách trong nước và nước ngoài đến thưởng thức.
>>> Lưu ngay: TOP 1 Nơi Bán Lư Đồng Hà Nội Chất Lượng Nhất
10. Làng Nhạc Cụ Dân Tộc Đào Xá - Làng Nghề Cổ Truyền Hà Nội
Địa chỉ: làng Đào Xá, thuộc xã Đông Lỗ, huyện Ứng Hòa
Cách trung tâm Hà Nội chừng 50km có một ngôi làng nhỏ nằm trên rẻo đất cuối cùng của Thành phố Đặt chân tới đầu làng Đào Xá, chúng tôi không chỉ ngửi thấy mùi hương của gỗ làm đàn mà còn nghe thấy âm thanh của tiếng đàn, tiếng nhị phát ra từ các hộ gia đình chế tác đàn. Để tìm hiểu rõ hơn về công việc này, chúng tôi được người dân trong làng chỉ tới nhà ông Đào Soạn. Được biết, ông Đào Soạn là người duy nhất ở Việt Nam được phong tặng danh hiệu Nghệ nhân Dân gian cấp quốc gia trong lĩnh vực làng nghề truyền thống và danh hiệu Nghệ nhân Ưu tú của TP.
Với 40 năm gắn liền với những nhạc cụ, hơn ai hết ông là người hiểu rõ nhất về những thăng trầm của làng nghề. Theo lời ông Soạn, nghề làm nhạc cụ truyền thống của làng tính đến nay dễ cũng đã hơn 200 năm. Vào thời kỳ phát triển nhất làng có hơn 50 gia đình làm nghề.
Nhưng trong thời kỳ chiến tranh chống Mỹ, làng nghề không phát triển được vì đó là thời kỳ kinh tế khó khăn. Phải tới đầu những năm 90, nhờ chính sách đẩy mạnh khôi phục văn hóa truyền thống của Nhà nước, nghề làm đàn ở Đào Xá mới dần có những bước chuyển mình. Với những người thợ chế tác nhạc cụ ở Đào Xá, từ xưa đến nay để có thể theo nghề phải thạo hay ít nhất phải biết về nghề mộc, chưa kể phải có đôi tai và cặp mắt tinh tế. Những ai đã theo nghề này thì đều có thể làm được tất cả các loại đàn dân tộc một cách thuần thục.
Điều đặc biệt hơn cả là không một người làm nghề nào có kiến thức về âm nhạc nhưng nhạc cụ họ làm ra có âm thanh rất chính xác, ít khi bị khách hàng trả về. Nghề làm đàn đem lại cho các hộ gia đình mức thu nhập khá ổn định. Anh Đào Ngọc Tuấn Anh, một trong những người sống bằng nghề làm đàn cho biết mỗi tháng gia đình anh xuất đi từ 50 đến 60 cây đàn đủ các loại, thu lãi khoảng 18 triệu đồng. Đối với những người dân trong làng, nghề làm đàn không chỉ là kế sinh nhai mà còn là một nét văn hóa truyền thống của cha ông.
Tuy nhiên, trước sự phát triển của thị trường, với cơ chế mở cửa việc làm, việc truyền nghề đến các thế hệ trẻ không phải dễ. Vậy nên để khôi phục sự thịnh vượng của làng nghề làm đàn Đào Xá như xưa vẫn là một ước mơ mà muốn hiện thực hóa những người thợ sẽ cần rất nhiều nỗ lực. Với những bạn đam mê nhạc và các nhạc cụ thì không nên bỏ lỡ làng nghề truyền thống tại Hà Nội này.
11. Làng Nghề Kim Hoàn Định Công - Làng Nghề Cổ Ở Hà Nội
Địa chỉ: Định Công, Hoàng Mai, Hà Nội
Nằm bên bờ sông Tô Lịch, làng nghề kim hoàn Định Công từ lâu đã trở thành niềm tự hào của người Hà Nội với những sản phẩm đậu bạc nổi tiếng khắp kinh thành. Chỉ dẫn: Từ trung tâm thành phố Hà Nội, theo đường Giải Phóng đi đến phố Định Công. Sau đó rẽ phải qua đường tàu, đi qua đình làng khoảng 4km thì hỏi nhà nghệ nhân Quách Văn Trường xóm 8 phường Định Công.
Trải qua giai đoạn thăng trầm cùng với lịch sử, nghề đậu bạc ở Định Công vẫn là một nét đẹp độc đáo trong bức tranh muôn màu của các làng nghề cổ ở Hà Nội. Trước đây, các sản phẩm đậu bạc thường chỉ là những chiếc nhẫn, khuyên tai, lắc tay, lắc chân,.. thì sau khi khôi phục, phục vụ nhu cầu thị trường, các sản phẩm đậu bạc được sản xuất đa dạng hơn như những chiếc hộp, quạt, bát, đĩa với đầy đủ các kích thước hay hình dạng tròn, vuông. Qua những hoa văn, hoạ tiết trang trí trên các sản phẩm, ta nhận thấy rõ đức tính kiên trì, sự thông minh khéo léo, óc sáng tạo của những người thợ kim hoàn Việt Nam.
Hội kim hoàn làng Định Công đang ngày càng khẳng định thương hiệu trên thị trường và nhận được nhiều đơn đặt hàng lớn ở trong và ngoài nước. Đó là những tín hiệu vui của làng nghề kim hoàn nổi tiếng của Hà Nội.
12. Làng Chuồn Chuồn Tre Thạch Xá
Địa chỉ: dưới chân núi Tây Phương (xã Thạch Xá, huyện Thạch Thất, Hà Nội)
Chỉ dẫn đến Làng Chuồn Chuồn Tre Thạch Xá: Từ trung tâm Hà Nội, bạn theo đường đại lộ Thăng Long khoảng 25km rồi rẽ vào là tới. Bạn có thể bắt xe bus 73 Bến xe Mỹ Đình - Chùa Thầy rồi đi tiếp đến chùa Tây Phương. Từ những cây tre xanh, biểu tượng của làng quê Việt Nam, các nghệ nhân dân gian Thạch Xá (Thạch Thất, Hà Nội) với bàn tay khéo léo và óc sáng tạo đã cho ra đời những chú chuồn chuồn tre độc đáo có thể đậu được ở khắp mọi nơi nhờ nguyên lý cân bằng trọng lực.
Nơi đây nổi tiếng với hơn 20 năm trong nghề làm đồ chơi chuồn chuồn. Hình ảnh đó gắn liền với ký ức tuổi thơ của nhiều thế hệ trẻ em vùng nông thôn. Những người thợ tài hoa ở xóm chợ Tây Phương đã sử dụng nguyên liệu bằng tre để tạo ra những chú chuồn chuồn sinh động. Họ mất khá nhiều thời gian đi lấy tre rừng ở Hà Giang, Hoà Bình, Vĩnh Phúc, chọn những cây tre dài đốt, mỏng nhưng cứng rồi mang về cạo sạch, phơi khô, sấy khô sao cho trắng, đẹp. Để tạo nên một chú chuồn chuồn tre nhiều màu sắc phải trải qua 10 công đoạn, đòi hỏi người thợ thủ công phải kiên trì, tỉ mỉ và cẩn thận để các chi tiết trên chuồn chuồn hài hoà với nhau.
Hằng năm vào những dịp cuối năm hay lễ Tết, người dân làng Thạch Xá ai cũng làm chuồn chuồn để bày bán và phục vụ cho nhu cầu đặt hàng của nhiều du khách trong nước và quốc tế. Chuồn chuồn đã trở thành một nét văn hoá của làng quê Việt Nam. Đừng quên mua về làm quà cho người thân của bạn nhé!
Ngoài ra, những người thợ Thạch Xá còn tạo nên những sản phẩm thủ công mỹ nghệ khác như rùa, chim, ong, cánh quạt,.. cũng đều thu hút du khách ngay từ cái nhìn đầu tiên. Làng chuồn chuồn tre Thạch Xá trở thành biểu tượng đẹp của làng nghề truyền thống tại Hà Nội.
Trên đây là các địa điểm làng nghề truyền thống tại Hà Nội mà Top1HaNoi.Com muốn giới thiệu đến bạn. Hãy cùng bạn bè hay gia đình của mình ghé các làng nghề nếu có cơ hội du lịch đến Hà Nội nhé!
